มะเร็ง สาเหตุ ปัจจัยเสี่ยง และการป้องกัน

     มะเร็ง คือ กลุ่มของโรคที่เกิดเนื่องจากเซลล์ของร่างกายมีความผิดปกติที่ DNA หรือสารพันธุกรรม ซึ่งเกิดจากความผิดปกติทางพันธุกรรม และ/หรือกลไกการซ่อมแซม DNA ในร่างกายที่ไม่สมบูรณ์ ทำให้เซลล์ที่ผิดปกติเกิดการแบ่งตัวมากเกินปกติ จึงส่งผลให้เซลล์มีการเจริญเติบโต มีการแบ่งตัวเพื่อเพิ่มจำนวนเซลล์รวดเร็วและมากกว่าปกติ และหากเซลล์ดังกล่าวมีการแบ่งตัวเพิ่มจำนวนไม่หยุดจนกลายเป็นเซลล์มะเร็ง มักพบการเกิดเป็นก้อนเนื้อเยื่อ และในที่สุดก็จะ ทำให้เกิดการตายของเซลล์ในก้อนเนื้อนั้น เนื่องจากขาดเลือดไปเลี้ยง โดยเซลล์ดังกล่าวเกิดอยู่ในอวัยวะใดก็จะ เรียกชื่อ มะเร็ง ตามอวัยวะนั้น ๆ เช่น มะเร็งตับ มะเร็งปอด มะเร็งสมอง มะเร็งเต้านม มะเร็งปากมดลูก มะเร็งต่อมน้ำเหลือง  ซึ่งความรุนแรงของโรคมะเร็งแต่ละชนิดนั้นขึ้นอยู่กับตำแหน่งที่เกิดโรค ชนิดของเซลล์มะเร็ง การดำเนินของโรค และระยะของโรคมะเร็ง

สาเหตุและปัจจัย เสี่ยงของการเกิดมะเร็ง เกิดจากหลายสาเหตุ แบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลัก ๆ ได้แก่

           1. สาเหตุจากภายนอกร่างกาย เช่น เกิดจากสิ่งแวดล้อมหรือ พฤติกรรม                                        ในชีวิตประจำวันทุกวันนี้เรามีโอกาสสัมผัสกับสารต่างๆที่กระตุ้นการเกิดมะเร็งอยู่เป็นประจำ เช่น การอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่เต็มไปด้วยมลพิษ เช่น ฝุ่น PM 2.5 ควันท่อไอเสีย ควันบุหรี่ ควันที่มีสารพิษจากโรงงานอุตสาหกรรม รวมไปถึงการได้รับสารเคมีต่าง ๆ ที่เจือปนในน้ำ อาหารและเครื่องดื่ม การได้รับสารพิษจากเชื้อรา และการติดเชื้อโรคต่าง ๆ เช่น เชื้อไวรัส HPV ไวรัสตับอักเสบบี  พยาธิใบไม้ตับ นอกจากนี้พฤติกรรมบางอย่าง เช่น การสูบบุหรี่และดื่มสุราเป็นประจำ ล้วนเป็นปัจจัยกระตุ้นการเกิดเซลล์มะเร็งได้ทั้งสิ้น โดยการได้รับสารต่าง ๆ เหล่านี้เป็นประจำจะเข้าไปทำลาย DNA รวมทั้งไปกระตุ้นยีนส์มะเร็งต่าง ๆ ในร่างกายให้เริ่มทำงาน

          2. สาเหตุจากความผิดปกติจากภายในร่างกาย  พบว่ามีบทบาทน้อยกว่ากลุ่มแรก เช่น ความผิดปกติบางชนิดที่เกิดจากกรรมพันธุ์ ความพิการแต่กำเนิด การมีภาวะภูมิคุ้มกันที่บกพร่อง การขาดวิตามินบางชนิด เช่น วิตามิน เอ บี ซี เป็นต้น

อาการหรือสัญญาณความผิดปกติที่นำไปสู่มะเร็ง

สัญญาณอันตราย 7 ประการ ที่บ่งชี้ว่าอาจจะมีโอกาสเสี่ยงโรคมะเร็ง ซึ่งสามารถสังเกตอาการในเบื้องต้นได้ด้วยตนเอง ได้แก่

1. คลำพบก้อนเนื้อ ตามบริเวณต่าง ๆ ของร่างกาย
2. ระบบขับถ่ายอุจจาระหรือปัสสาวะ มีการเปลี่ยนแปลงไป เช่น มีอาการท้องผูกสลับกับอาการท้องเสีย ปัสสาวะลำบาก ปัสสาวะปนเลือด
3. มีสารคัดหลั่งไหลผิดปกติไหลออกตามร่างกาย เช่น เลือดออกทางช่องคลอดโดยไม่ใช่ประจำเดือน ตกขาวผิดปกติ
4. เป็นแผลแล้วหายยาก
5. การรับประทานอาหารมีการเปลี่ยนแปลง เช่น เบื่ออาหาร อาหารไม่ย่อย มีอาการกลืนลำบาก
6. มีไฝ หูด ที่มีขนาดใหญ่มากขึ้น สีเข้มขึ้น มีเลือดไหล
7.  มีอาการไอเรื้อรัง ผิดปกติ เจ็บคอ เสียงแหบ

หากมีอาการดังกล่าวข้างต้นควรปรึกษาแพทย์เพื่อจะได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที เนื่องจากมะเร็งที่ตรวจพบตั้งแต่ระยะแรก ๆ จะมีการตอบสนองต่อการรักษาค่อนข้างดีกว่า

การป้องกันและการลดความเสี่ยง

จะเห็นได้ว่าสาเหตุจากภายนอกเป็นปัจจัยหลักในการเกิดมะเร็ง ดังนั้นการป้องกันและการลดความเสี่ยงทำได้โดย การหลีกเลี่ยงสารก่อมะเร็ง เช่น การเลือกการรับประทานอาหารที่ปลอดสารพิษและสารปนเปื้อน หลีกเลี่ยงอาหารปิ้งย่าง ลดการดื่มเหล้า สูบบุหรี่ หลีกเลี่ยงมลภาวะ ควบคุมน้ำหนัก เนื่องจากภาวะอ้วนนำไปสู่โรคเรื้อรังรวมทั้งมะเร็งได้มากขึ้น นอกจากนี้ การหมั่นตรวจสุขภาพรวมถึงตรวจคัดกรองมะเร็งต่าง ๆ เช่น การตรวจเต้านม ตรวจมะเร็งปากมดลูก การส่องกล้องระบบทางเดินอาหาร และฉีดวัคซีนป้องกันโรคต่าง ๆ ตามกำหนด จะช่วยลดความเสี่ยงได้

บทความโดย ภญ. ปิยภัค หิรัญรัศ