โรคแอนแทรกซ์ (Anthrax)

     โรคแอนแทรกซ์ เป็นโรคระบาดที่พบในสัตว์ประเภทสัตว์กินหญ้าแทบทุกชนิด ทั้งสัตว์ป่าและสัตว์เลี้ยง เช่น ช้าง เก้ง กวาง วัว หรือควาย โรคนี้เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย ที่มีชื่อว่า Bacillus anthracis ซึ่งเป็นเชื้อที่มีความทนทานมาก เมื่ออยู่ในที่แห้งและภาวะอากาศไม่เหมาะสมจะสร้างสปอร์หุ้มเซลล์ไว้ ทำให้เชื้อสามารถคงอยู่ในธรรมชาติได้นานเป็นสิบปี

การติดต่อ

ผู้ป่วยส่วนใหญ่จะได้รับเชื้อจากการสัมผัสสัตว์ป่วยหรือผลิตภัณฑ์สัตว์ที่มาจากสัตว์ป่วย มักพบมากในเกษตรกร นอกจากนี้ ยังอาจพบได้ในคนที่ชำแหละเนื้อ สัตวแพทย์ ผู้ที่ใกล้ชิดกับสัตว์ป่วย และสามารถพบได้ผู้กินเนื้อดิบ ๆ เชื้อนี้ทำให้เกิดโรคในคนได้ 3 รูปแบบ คือ

1. ทางผิวหนัง เชื้อจะเข้าสู่ผิวหนังบริเวณรอยถลอกหรือบาดแผล
2. ทางเดินหายใจ เกิดจากการสูดหายใจเอาสปอร์ของเชื้อซึ่งอาจติดมากับขนสัตว์ หรือติดอยู่ตามต้นไม้ ใบหญ้าและในดิน การติดต่อทางระบบหายใจยังไม่เคยมีรายงานในประเทศไทย
3. ระบบทางเดินอาหาร มีสาเหตุจากการกินเนื้อสัตว์ที่ป่วยตายด้วยโรคนี้ โดยไม่ปรุงให้สุกเพียงพอ

อาการของโรค จะแตกต่างกันตามการติดต่อ โดยส่วนใหญ่มีระยะฟักตัวประมาณ 1-7 วัน

1. ทางผิวหนัง จะเริ่มมีอาการคันบริเวณที่สัมผัสเชื้อ ตามมาด้วยตุ่มแดง แล้วกลายเป็นตุ่มพองมีนํ้าใส ภายใน 2 - 6 วันตุ่มจะเริ่มยุบตรงกลางเป็นเนื้อตายสีดำ คล้ายแผลบุหรี่จี้ (eschar) รอบ ๆ มีอาการบวมนํ้าปานกลางถึงรุนแรง มักพบบริเวณศีรษะ คอ

2. ทางเดินอาหาร มีอาการคลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง ถ่ายเป็นเลือด ทำให้เกิดการอักเสบและบวมนํ้ามาก นำไปสู่การมีเลือดออก อุดตัน เป็นรู และมีนํ้าในช่องท้องมาก การเสียชีวิตสามารถเพิ่มสูงได้จากอาการช็อก

3. ทางเดินหายใจ เริ่มด้วยอาการคล้ายการติดเชื้อของระบบหายใจส่วนบน เช่น ไข้ ปวดเมื่อย ไอ หรือเจ็บคอ ต่อมาจะเกิดการหายใจขัดอย่างเฉียบพลัน รวมถึงการหายใจมีเสียงดัง หายใจลำบาก เกิดภาวะออกซิเจนลดตํ่าลง เหงื่อออกมาก ช็อก และตัวเขียว อาจทำให้เสียชีวิตอย่างรวดเร็ว ภายใน 3 - 4 วัน

การรักษา

ปัจจุบัน การรักษาโรคแอนแทรกซ์ทำได้โดยการใช้ยาปฏิชีวนะ ซึ่งมีทั้งชนิดฉีดและชนิดรับประทาน ซึ่งหากตรวจพบโรคได้เร็วและให้การรักษาทันท่วงที โอกาสเกิดอาการรุนแรงก็จะลดลง

การป้องกัน

1.หากพบสัตว์ตายโดยไม่ทราบสาเหตุ โดยเฉพาะโค กระบือ ห้ามผ่าซากโดยเด็ดขาดและให้รีบแจ้งสัตวแพทย์ทันที เพื่อเก็บตัวอย่างไปส่งตรวจชันสูตรโรค

2. ล้างมือหรืออาบน้ำให้สะอาดทุกครั้งหลังสัมผัสใกล้ชิดปศุสัตว์

3. บริโภคเนื้อสัตว์ที่มั่นใจในแหล่งที่มา

4. หากมีอาการผิดปกติให้รีบพบแพทย์

ที่มา

กรมควบคุมโรค.แอนแทรกซ์ (Anthrax) (Anthrax). https://ddc.moph.go.th/disease_detail.php?d=1