รับมือ PM 2.5 ลดปัญหาสุขภาพ

     มลพิษทางอากาศส่งผลโดยตรงต่อสุขภาพ ไม่ว่าจะทำให้เกิดโรคหอบหืด โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง โรคหัวใจและหลอดเลือด ไปจนถึงภาวะสมองเสื่อม ซึ่งสารหนึ่งในมลพิษทางอากาศที่ถูกกล่าวถึงอย่างมากในปัจจุบันก็คือ PM 2.5

     อนุภาคขนาดเล็ก ๆ ของ PM 2.5 ในอากาศจะสามารถเข้าสู่ทางเดินหายใจไปจนถึงปอด ซึ่งผลกระทบของฝุ่นจิ๋วนี้สามารถส่งผลกระทบทันทีที่ได้รับเข้าสู่ร่างกาย เช่น การกระตุ้นภูมิแพ้ ไม่ว่าจะเป็นอาการผื่นคันที่ผิวหนัง จมูกอักเสบ ภูมิแพ้ที่ตา กระตุ้นให้อาการหอบหืดกำเริบ นอกจาก PM 2.5 แล้ว มลพิษจากอากาศยังมีไอระเหยและโลหะหนักซึ่งเป็นสารก่อมะเร็งได้ ซึ่งความเสี่ยงในการเกิดโรคมะเร็งปอดนั้น PM 2.5 นับว่าเป็นสาเหตุหลักรองจากการสูบบุหรี่ โดยสันนิษฐานว่า PM 2.5 ทำให้เกิดการอักเสบอย่างต่อเนื่องเรื้อรังของเยื่อบุที่ปอด ทำให้เกิดการกลายพันธุ์ของเซลล์ และกลายเป็นเนื้องอกขึ้น

     นักวิทยาศาสตร์ได้ทำการเก็บข้อมูลจากประชากรมากกว่า 400,000 คนในประเทศอังกฤษและประเทศแถบเอเชีย พบว่า มะเร็งปอดที่พบในผู้ที่ไม่ได้สูบบุหรี่เกิดจากการกลายพันธุ์ของยีน EGFR (epidermal growth factor receptor) โดยการเกิดโรคมะเร็งปอดที่เกิดจากการกลายพันธุ์ของยีน EGFR และมะเร็งอื่น ๆ จะมีอัตราที่สูงกว่าในพื้นที่ที่มี PM 2.5 มากกว่า

เมื่อทั้งมลพิษและ PM 2.5 ส่งผลกระทบต่อร่างกายขนาดนี้ เราจะทำอะไรได้บ้างเพื่อปกป้องสุขภาพของเรา
   สามารถป้องกันปัญหาสุขภาพที่มาจาก PM 2.5 ได้โดย
1. ติดตามสภาพอากาศ และหลีกเลี่ยงการเดินทางไปในสถานที่ที่มีรายงานการสะสมของ PM 2.5 หนาแน่น หากต้องออกนอกอาคารควรสวมหน้ากากอนามัย ชนิด N95 ขึ้นไป
2. การใช้เครื่องฟอกอากาศ โดยเลือกให้เหมาะสมกับสถานที่ มีแผ่นกรองที่สามารถกรองฝุ่นละอองขนาดเล็ก เช่น PM 2.5 ได้ และควรเปลี่ยนแผ่นกรองอย่างสม่ำเสมอ มีการศึกษาพบว่าสามารถทำให้ระดับ PM 2.5 ในอาคารลดลง นำไปสู่การคุมความดันโลหิตที่ดีขึ้น ค่าการอักเสบลดลง การทำงานของปอดดีขึ้น
3. รับประทานอาหารที่มีสารต้านอนุมูลอิสระ ช่วยลดการอักเสบ เช่น วิตามินซี พบว่าวิตามินซีสามารถป้องกันผลกระทบต่อปอดจากสารพิษ เช่น ไนโตรเจนไดออกไซด์ได้ 
     มีการศึกษาแรงงานในโรงงานถ่านหินพบว่าการเสริมวิตามินซีและวิตามินอีเป็นเวลา 6 เดือน สามารถลดผลกระทบของ PM 10 ต่อการเข้าโรงพยาบาลจากโรคหอบหืดหรือโรคปอดอุดกั้นเรื้อรังได้ ส่วนการรับประทานน้ำมันปลาสามารถลดสารอักเสบในหลอดเลือดได้ หรือการรับประทานอาหารแบบเมดิเตอร์เรเนียนที่ประกอบไปด้วยผัก ผลไม้ ถั่วและธัญพืชก็สามารถลดผลกระทบของ PM 2.5 ต่อระบบหัวใจและหลอดเลือดได้เช่นกัน
4. ปรับพฤติกรรม ช่วยลดมลพิษ
      แม้การจัดการปัญหามลพิษทางอากาศ อาจดูเป็นเรื่องไกลตัว แต่เราสามารถช่วยทำให้อากาศดีขึ้น โดย
     4.1 รณรงค์ลดการสูบบุหรี่ รวมถึงการจุดธูปและเทียน เมื่อเราจุดบุหรี่ สารพิษมากกว่า 4,000 ชนิดจะถูกปลดปล่อยออกมารวมถึงควันพิษ เช่น ไนโตรเจนไดออกไซด์ที่ถูกปล่อยออกสู่อากาศ การจุดธูปและเทียนก็เช่นกัน ทำให้เกิดคาร์บอนไดออกไซด์ คาร์บอนมอนอกไซด์ มีเทน และสารก่อมะเร็งอื่น ๆ อีกมากมาย
     4.2 ลดการใช้พลังงานเชื้อเพลิง เช่น การปั่นจักรยาน การใช้พลังงานทดแทนจากไฟฟ้า การเดินทางโดยใช้รถยนต์ร่วมกันหรือ car pool
     4.3 การปลูกต้นไม้ โดยเฉพาะสายพันธุ์ที่ช่วยดูดซับมลพิษ เช่น ต้นยางอินเดีย พลูด่าง เดหลี ลิ้นมังกร ปาล์มไผ่ หรือไม้ประดับที่สามารถฟอกอากาศได้ เช่น ว่านหางจระเข้ สาวน้อยประแป้ง ไทรใบใหญ่

แหล่งข้อมูลอ้างอิง
https://www.crick.ac.uk/news/2022-09-10_scientists-reveal-how-air-pollution-can-cause-lung-cancer-in-people-who-have-never-smoked
https://www.sustainablelife.co/news/detail/16
https://www.chula.ac.th/wp-content/uploads/2020/01/e-Book_Stay-Safe-in-the-PM2.5-EN.pdf

ขอบคุณภาพจาก
https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/CIR.0000000000000931