มะเร็งปากมดลูก มะเร็งร้ายที่ป้องกันได้

     มะเร็งปากมดลูก (Cervical Cancer) เป็นหนึ่งในโรคมะเร็งที่พบมากที่สุดในผู้หญิง โดยมีสาเหตุหลักมาจากการติดเชื้อไวรัสเอชพีวี (Human Papillomavirus; HPV) ซึ่งสามารถติดต่อผ่านการมีเพศสัมพันธ์ แม้มะเร็งชนิดนี้อาจดูน่ากลัว แต่มะเร็งชนิดนี้สามารถป้องกันได้ และรักษาได้อย่างมีประสิทธิภาพหากพบตั้งแต่ระยะแรก

สาเหตุของมะเร็งปากมดลูก

     สาเหตุหลักของมะเร็งปากมดลูกคือการติดเชื้อไวรัส HPV โดยเฉพาะสายพันธุ์ 16 และ 18 ซึ่งเป็นสายพันธุ์ดุที่ก่อมะเร็ง ความเสี่ยงจะเพิ่มขึ้นหากมีปัจจัยร่วม เช่น มีเพศสัมพันธ์ตั้งแต่อายุน้อย เนื่องจากสรีระของร่างกายที่ทำใ้ห้มีโอกาสติดเชื้อ HPV ง่ายขึ้น มีคู่นอนหลายคน มีภูมิคุ้มกันต่ำ หรือสูบบุหรี่

ระยะของโรคมะเร็งปากมดลูก

     มะเร็งปากมดลูกแบ่งออกเป็น 4 ระยะหลัก

ระยะที่ 1: มะเร็งอยู่เฉพาะในปากมดลูก

ระยะที่ 2: ลุกลามออกนอกปากมดลูก ไปยังส่วนบนของช่องคลอดแต่ยังไม่ถึงอุ้งเชิงกราน

ระยะที่ 3: มะเร็งลุกลามถึงผนังอุ้งเชิงกรานหรือช่องคลอดส่วนล่าง

ระยะที่ 4: มะเร็งแพร่กระจายไปอวัยวะอื่น เช่น กระเพาะปัสสาวะ ลำไส้

     โดยทั่วไป หากเป็นโรคมะเร็งปากมดลูกระยะแรกมักไม่มีอาการ เมื่อเป็นมากขึ้น อาจพบอาการเลือดออกผิดปกติทางช่องคลอดที่ไม่ใช่เลือดประจำเดือนปกติ มีตกขาวมากขึ้น ตกขาวมีกลิ่นเหม็น ปวดท้องน้อยหรือปวดอุ้งเชิงกราน หรือเจ็บขณะมีเพศสัมพันธ์

การวินิจฉัยโรค

     การวินิจฉัยทำได้โดยการตรวจภายในร่วมกับการตรวจแปปสเมียร์ (Pap smear) หรือตรวจ HPV DNA หากพบเซลล์ผิดปกติ แพทย์อาจส่งตรวจเพิ่มเติม เช่น การส่องกล้อง หรือการตัดชิ้นเนื้อเพื่อส่งตรวจ

     ผู้หญิงควรได้รับการตรวจคัดกรองเป็นประจำ เช่น Pap smear ทุก 3 ปี หรือ HPV test ทุก 5 ปี สำหรับผู้หญิงอายุ 25–65 ปี

     ปัจจุบันมีการพัฒนาชุดตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกด้วยตนเอง ที่เรียกว่า HPV Self-sampling Kit ซึ่งเป็นทางเลือกสำหรับผู้หญิงที่ไม่สะดวกตรวจภายใน สามารถเก็บตัวอย่างเซลล์บริเวณช่องคลอดด้วยตนเองแล้วส่งตรวจหาเชื้อ เป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่ช่วยให้ผู้หญิงเข้าถึงการคัดกรองมากขึ้น

      การตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก จะทำการตรวจหาการเปลี่ยนแปลงของเซลล์เนื้อเยื่อบริเวณปากมดลูกระยะก่อนเป็นมะเร็งและมะเร็งระยะเริ่มแรก ทำให้สามารถรักษาและป้องกันไม่ให้เกิดมะเร็งปากมดลูกได้ รวมถึงรักษามะเร็งระยะเริ่มแรกอย่างได้ผล

การรักษาและการป้องกัน

     แนวทางการรักษาโรคมะเร็งปากมดลูกขึ้นอยู่กับระยะของโรค วิธีการรักษา เช่น การผ่าตัด การฉายรังสี การใช้ยาเคมีบำบัด หรือภูมิคุ้มกันบำบัด ส่วนการป้องกันทำได้โดยการลดปัจจัยเสี่ยงของการติดเชื้อ เช่น การใช้ถุงยางอนามัย หลีกเลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์กับหลายคน ไม่สูบบุหรี่และเลี่ยงการได้รับควันบุหรี่มือสอง ตลอดจนการฉีดวัคซีน HPV

     วัคซีน HPV เป็นวิธีป้องกันที่มีประสิทธิภาพสูง เพื่อป้องกันการติดเชื้อ HPV สายพันธุ์ก่อมะเร็งและป้องกันโรคอื่น ๆ ที่เกิดจากเชื้อ HPV เช่น หูดหงอนไก่ ปัจจุบันแนะนำให้ฉีดในเด็กหญิงและชายก่อนเริ่มมีเพศสัมพันธ์ โดยเริ่มฉีดที่อายุประมาณ 9–14 ปี แต่หากฉีดวัคซีนอายุนอกเหนือจากเกณฑ์ที่ระบุก็ยังคงได้รับประโยชน์จากการฉีดวัคซีน ผู้หญิงที่ยังไม่ได้รับวัคซีนสามารถปรึกษาแพทย์เพื่อพิจารณารับวัคซีนชนิดที่เหมาะสมได้

     มะเร็งปากมดลูกแม้จะเป็นโรคที่รุนแรง แต่หากได้รับการป้องกันและตรวจคัดกรองอย่างสม่ำเสมอ สามารถลดอัตราการเสียชีวิตได้