Albendazole ยาถ่ายพยาธิ

---

ผู้เขียน : shopaga.kวันที่ : 02/07/2025หมวด : ยา

บทนำ

อัลเบนดาโซล (Albendazole) เป็นยาต้านพยาธิที่สามารถรักษาการติดเชื้อพยาธิได้หลากหลายชนิดทั้งในมนุษย์และสัตว์ ยานี้ได้รับการขึ้นทะเบียนโดยองค์การอนามัยโลก (WHO) ว่าเป็นยาจำเป็นสำหรับการรักษาพยาธิตัวกลมและพยาธิตัวแบน อัลเบนดาโซล ถูกพัฒนาขึ้นตั้งแต่ทศวรรษ 1970 และได้กลายเป็นหนึ่งในยาหลักสำหรับควบคุมโรคที่เกิดจากพยาธิในมนุษย์

การออกฤทธิ์

อัลเบนดาโซล ออกฤทธิ์โดยการยับยั้งการสร้างสารที่จำเป็นในเซลล์ของพยาธิ ทำให้พยาธิสูญเสียความสามารถในการดูดซึมกลูโคสและสารอาหารอื่น ส่งผลให้พยาธิเกิดการขาดพลังงานและตายไปในที่สุด อัลเบนดาโซล มีฤทธิ์ครอบคลุมพยาธิต่างๆ  ทั้งพยาธิตัวกลม พยาธิตัวแบน และพยาธิตัวตืด

เภสัชจลนศาสตร์ (Pharmacokinetics)

อัลเบนดาโซล มีการดูดซึมจากทางเดินอาหารได้ไม่ดี (น้อยกว่า 5%) แต่การรับประทานพร้อมอาหารที่มีไขมันสูงสามารถเพิ่มการดูดซึมได้ หลังจากดูดซึม อัลเบนดาโซลจะถูกเปลี่ยนแปลงในตับเป็นสารออกฤทธิ์ที่มีความสามารถต้านพยาธิ

ข้อบ่งใช้

อัลเบนดาโซล ใช้ในการรักษาโรคพยาธิหลายชนิด ได้แก่:

• พยาธิตัวกลม: พยาธิเส้นด้าย พยาธิไส้เดือน พยาธิแส้ม้า พยาธิสตรองจิลอยด์
• พยาธิตัวแบน: พยาธิตืดหมู พยาธิตืดวัว
• โรคพยาธิอื่นๆ: เช่น พยาธิตัวจี๊ด พยาธิตัวกลมในสุนัขหรือแมว

อัลเบนดาโซล สามารถใช้เดี่ยว ๆ หรือใช้ร่วมกับยาต้านพยาธิอื่นในบางกรณี เช่น ยาสเตียรอยด์ เพื่อลดอาการอักเสบ สำหรับขนาดและวิธีใช้ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร

อาการไม่พึงประสงค์ (Adverse Effects)

• ทั่วไป: ปวดศีรษะ ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน
• รุนแรง: ตับอักเสบ ภาวะเม็ดเลือดต่ำ (pancytopenia) โดยเฉพาะในการใช้ขนาดสูงหรือต่อเนื่องยาวนาน ควรตรวจการทำงานของตับและความสมบูรณ์ของเม็ดเลือดก่อนและระหว่างการรักษา
• อื่นๆ: ผื่นลมพิษ อาการแพ้

ข้อห้ามใช้ (Contraindications) และข้อควรระวัง

• ห้ามใช้ในผู้ที่แพ้ albendazole หรือยากลุ่ม benzimidazole
• หลีกเลี่ยงการใช้ในหญิงตั้งครรภ์โดยเฉพาะไตรมาสแรก เนื่องจากอาจทำให้เกิดความผิดปกติของทารกในครรภ์
• ควรระมัดระวังการใช้ในผู้ป่วยตับบกพร่อง และตรวจสอบการทำงานของตับอย่างสม่ำเสมอ

สรุป

อัลเบนดาโซล เป็นยาต้านพยาธิที่มีประสิทธิภาพสูง ครอบคลุมการรักษาพยาธิหลายชนิดทั้งพยาธิตัวกลมและตัวแบน ยานี้มีความปลอดภัยเมื่อใช้ตามขนาดที่แนะนำ แต่ควรระมัดระวังผลข้างเคียงที่เกี่ยวกับตับและเม็ดเลือด และไม่ควรใช้ในหญิงตั้งครรภ์หรือผู้ป่วยตับบกพร่องรุนแรง

 

บทความโดย ภก.จีรานุวัฒน์ ฤกษ์นิยม

 

เอกสารอ้างอิง

1. Horton J. Albendazole: a review of anthelmintic efficacy and safety in humans. Parasitology. 2000;121(Suppl):S113-S132.
2. Lacey E. Mode of action of benzimidazoles. Parasitol Today. 1990;6(4):112-115.
3. Dayan AD. Albendazole, mebendazole and praziquantel. Review of non-clinical toxicity and pharmacokinetics. Acta Trop. 2003;86(2-3):141-159.
4. Jung H, Hurtado M, Medina R, Sotelo J. Pharmacokinetics of albendazole in cysticercosis patients. Ther Drug Monit. 1990;12(4):408-413.
5. World Health Organization. Model List of Essential Medicines. 22nd ed. Geneva: WHO; 2021.
6. Garcia HH, Del Brutto OH. Neurocysticercosis: updated concepts about an old disease. Lancet Neurol. 2005;4(10):653-661.
7. White AC Jr. Neurocysticercosis: Updates on epidemiology, pathogenesis, diagnosis, and management. Annu Rev Med. 2000;51:187-206.
8. Ben Salah A, et al. Safety of albendazole in mass treatment of intestinal helminthiasis and echinococcosis. Trans R Soc Trop Med Hyg. 1995;89(6):581-584.
9. FDA. Albendazole Prescribing Information. U.S. Food and Drug Administration; 2020.

---